Ngay từ đầu năm TTPCSR tỉnh đã lập kế hoạch chi tiết cho các hoạt động phòng chống triển khai trên toàn tỉnh một cách chi tiết. TTPCSR tỉnh đã cử cán bộ giám sát các tuyến theo thường kỳ, các cơ sở tăng cường phát hiện bệnh nhân một cách chủ động hơn, đặc biệt công tác quản lý đối tượng di dân tự do, điều trị các ca KST được phát hiện, công tác phòng chống vector triển khai theo kế hoạch.
Tình hình sốt rét 9 tháng đầu năm toàn tỉnh hiện tại tạm ổn định, nhưng tiềm ẩn nguy cơ sốt rét quay trở lại, đáng chú nhất vấn đề tăng số lượng KST. Bệnh nhân có KST tăng 22,2% 9th 2011 có 72 KST, 9th 2012 có 88 KST. Chỉ số KST/BNSR bằng 0,67% và tỷ lệ P.falciparum/KSTSR là 53% .mặc dù nguồn gốc KST chủ yếu là ngoại lai, không có dịch sốt rét, đã có 3 ca sốt rét ác tính trong 9 tháng tăng hơn 2 ca so với cùng kỳ năm trước, không có tử vong do sốt rét. BNSR 9 tháng so với cùng kỳ 2011 giảm 8,5%.
Tính đến giữa tháng 10 đoàn đi giám sát trên địa bàn toàn tỉnh đã xuất hiện 2 KST nội địa tại thôn Lạc Vinh xã Kỳ Lạc huyện Kỳ Anh qua điều tra dịch tễ thì trường hợp này là 2 mẹ con, mẹ chưa đi đâu xa bao giờ, con hiện nay vừa được 12 tháng tuổi, những hộ sống xung quanh đó có 16 hộ đều không có ai đi làm ăn xa. Đây là một bất thường về nguồn gốc KST mà nhiều năm qua trên địa bàn tỉnh chưa xuất hiện. Tại Hương Khê xuất hiện thêm một ca sốt rét ác tính tăng số ca SRAT toàn tỉnh lên 4 ca rất tất cả những ca sốt rét ác tính này đều được phát hiện và xử trí kịp thời nên không có trương hợp tử vong, tất cả những bất thường trên về tình hình sốt rét tại đây là những vấn đề cần lưu tâm chặt chẽ.
Trước những diễn biết phức tạp nhưng thời gian qua TTPCSR tỉnh đã chủ động chỉ đạo tăng cường giám sát dịch tễ và lam máu điều tra dịch tổng số lam phát hiện đã được 29.208. Các xã đã chú trọng hơn trong việc lấy lam theo đúng đối tượng, trú trọng các trường hợp đi làm ăn xa về. Đặc biệt tại thôn mới xuất hiện 2 ca KST nội địa các cơ sở y tế đã xuống điều tra đối với các hộ xung quan kết quả đã lấy được 83 lam và kết quả toàn bộ là âm tính.
Các xã điều có phác đồ điều trị SR mới, các trạm y tế thường có 3 đến 4 loại thuốc sốt rét và còn hạn sử dụng. Trường hợp có KST đều được điều trị cắt cơn và dùng thuốc điều trị chống lây lan và tiệt căn bằng Primaquin như xã Kỳ Sơn (Kỳ Anh) làm rất tốt việc này. Các xã có đầy đủ các loại sổ sách như sổ xuất nhập thuốc, sổ theo dõi BNSR, sổ lấy lam máu. Đặc biệt có sổ theo dõi người đi làm ăn xa về nhưng cập nhật đối tượng này vẫn chưa đầy đủ chỉ chú yếu mới cập nhật được những đối tượng có sốt đi làm ăn xa về.
Bên cạnh những thuận lợi và cố gắng của trung tâm phòng chống sốt rét tỉnh cùng các cơ sở y tế thì còn có những khó khăn tồn tại mà không phải dễ rằng khắc phục. Công tác điều trị của cán bộ y tế cơ sở còn chưa được bám sát với phác đồ Bộ y tế ban hành năm 2009. Cán bộ làm công tác xét nghiệm trình độ còn hạn chế kinh phí tập huấn về điều trị và xét nghiệm không có đặc biệt cho các huyện không nằm trong Quỹ toàn cầu thì kinh phí gần như là không có nên khó có thể tập huấn cho các cơ sở. Công tác phòng chống vetor diện bao phủ cho các xã trọng điểm còn chưa đạt so với thực tế do lượng hóa chất được cấp theo chỉ tiêu hàng năm bảo vệ 180.000 người. Nên không đủ hóa chất để thực hiện tẩm màn cho toàn bộ những xã và thôn trọng điểm ước tính khoảng 400.000 người.
Với tất cả những thuận lợi và khó khăn tồn tại kể trên, đặc biệt khó khăn nhất về quản lý đối tượng di dân làm ăn ở các vùng có SRLH mang KST trở về thì công tác phòng chống sốt rét của tỉnh Hà Tĩnh còn rất nhiều những tiềm ẩn nguy cơ sốt rét có thể quay trở lại. Do vậy cần phải có nhiều hơn nữa sự đầu tư của ngành dọc, tham gia của chính quyền và các tổ chức xã hội, cộng đồng để công tác phòng chống sốt rét luôn giữ ổn định từng bước tiến tới thực hiện chiến lược loại trừ sốt rét.
BS Đặng Việt Dũng