Trong 5 năm qua dưới sự lãnh đạo của Bộ Y tế và chỉ đạo trực tiếp của Dự án Quốc gia PCSR, đội ngũ cán bộ y tế mà nòng cốt là mạng lưới chuyên khoa sốt rét cả nước đã tích cực phối hợp cùng các Ban ngành liên quan, nỗ lực phấn đấu không mệt mỏi để thực hiện thành công mục tiêu chung của Dự án QG PCSR đã đề ra cho giai đoạn 2006 - 2010, đó là: (i)Tiếp tục đầy lùi bệnh SR, tập trung cao độ vào các vùng sốt rét lưu hành (SRLH) nặng và các nhóm nguy cơ cao (dân di biến động vào vùng SRLH); (ii) Phát triển các yếu tố bền vững nhằm ngăn chặn SR quay trở lại.
Trong 5 năm 2006 - 2010, Dự án QG PCSR tiếp tục đạt được kết quả rất tốt đẹp: năm 2010 so với 2006 tỷ lệ chết SR/100.000 dân giảm 48%, mắc SR/1000 dân giảm 60%, không có dịch SR lớn xẩy ra. Nhiều tỉnh đã phát triển và duy trì được các yếu tố bền vững, giữ được tình hình SR ổn định trong 5 năm liền
Thành công này trước hết dựa trên các giải pháp được đề ra như:
- Duy trì nguồn lực cần thiết cho Dự án QG PCSR để giữ vững thành quả PCSR đã đạt được và ngăn ngừa SR quay trở lại.
- Bảo đảm độ bao phủ và chất lượng các biện pháp can thiệp. Điều chỉnh chiến lược PCSR, lựa chọn hóa chất phòng chống vector, trang thiết bị cần thiết theo phân vùng dịch tễ SR can thiệp phù hợp, hiệu quả và tiếp kiệm.
- Nâng cao chất lượng hoạt động PCSR các cấp thông qua các hoạt động đào tạo mới, đào tạo lại về:
§ Quản lý PCSR cho cán bộ quản lý tuyến tỉnh, huyện.
§ Chuyên môn về dịch tễ, côn trùng tuyến tỉnh, chẩn đoán và điều trị SR cho cơ sở điều trị các tuyến (bệnh viện, phòng khám khu vực).
§ Phát hiện, chẩn đoán, điều trị SR cho y tế xã, thôn bản, y dược tư nhân.
- Ứng dụng các thành tựu nghiên cứu khoa học về PCSR, tiếp tục nghiên cứu giải quyết các khó khăn kỹ thuật trong PCSR như: KST SR kháng thuốc, vector kháng hóa chất diệt, SR di biến động dân, SR vùng biên giới…
- Chỉ đạo và giám sát dịch tễ SR, phòng chống vetor, quản lý ca bệnh, quản lý dân di biến động, di cư tự do. Nâng cấp hệ thống quản lý thông tin PCSR.
- Tăng cường kết hợp quân dân y, các tổ chức đoàn thể, ban ngành, xã hội hóa PCSR.
- Tăng cường hoạt động truyền thông, giáo dục SK, sản xuất, áp dụng, đánh giá vật liệu và biện pháp TTGD/PCSR.
- Mở rộng các dự án hợp tác quốc tế, sử dụng có hiệu quả Dự án Quỹ toàn cầu PCSR.
Báo cáo nhấn mạnh đến 5 biện pháp được thực hiện liên tục trong phạm vi cả nước đặc biệt trong các vùng trọng điểm sốt rét bao gồm:
Tập trung đầu tư nguồn lực nâng cao hiệu quả PCSR tại các điểm nóng, các vùng SRLH nặng và các nhóm đối tượng nguy cơ cao. Dự án QG PCSR đã ưu tiên cấp sớm và đủ kế hoạch hoá chất, thuốc SR và các vật tư PCSR cho các khu vực SR trọng điểm. Viện SR trung ương và các Viện khu vực đã cử nhiều đoàn cán bộ tăng cường giám sát dịch tễ SR, hỗ trợ chiến dịch PCSR đầu năm tại các tỉnh trọng điểm có nhiều điểm nóng SR, nguy cơ SR tăng cao.Thực hiện chỉ đạo của dự án QR PCSR các địa phương đã thực hiện tốt công tác PCSR đối với các trọng điểm của mình: trong năm qua đã thực hiện 42.920 lượt giám sát dịch tễ SR tại 51.574 điểm, trong đó đã phát hiện và xử lý trên 200 điểm nóng SR có nguy cơ xảy dịch
Nâng cao chất lượng chẩn đoán điều trị SR. Năm 2010 Viện Sốt rét - KST - CT TƯ đã tiến hành giám sát tại 27 bệnh viện huyện, tỉnh thuộc 11 tỉnh (Yên Bái; Hòa Bình; Hải Phòng; Quảng Ninh, Bắc Giang; Khánh Hòa, Bình Thuận, Đắc Nông; Đắc Lắc, Bạc Liêu, Kiên Giang). Kiểm tra, hồi cứu 347 bệnh án, kết quả cho thấy:Chẩn đoán đúng: 96,8%, chẩn đoán sai: 3,2%.Điều trị đúng phác đồ quy định: 52,4%, điều trị không đúng phác đồ: 47,6%. Dự án QG PCSR đảm bảo đủ thuốc SR cấp cho tất cả các tuyến, tuy vậy tỷ lệ các địa phương cấp thuốc SR cho y tế thôn bản mới chỉ đạt 70%.
Nâng cao chất lượng giám sát và phòng chống vector. Ngay từ đầu năm, dự án QG PCSR đã cấp đủ hoá chất diệt muỗi nên các đơn vị đã chủ động hoàn thành tốt kế hoạch phun tẩm trong năm. 59/63 tỉnh thành duy trì công tác giám sát vector với 11.062 lượt tại 14.814 điểm, kết quả giám sát của các tỉnh cho thấy các vector chính có mặt ở hầu hết các điểm điều tra.
Viện Sốt rét - KST - CT TƯ và các Viện khu vực tiến hành giám sát vector và công tác phòng chống vector tại các điểm cố định.
Nâng cao chất lượng công Giáo dục truyền thông PCSR và Đào tạo. Các địa phương đã tập trung vào các trọng điểm, đã thực hiện 262.906 lượt truyền thông và 42.240.513 lượt người tiếp nhận thông tin truyền thông, trong đó 75% số lượt người tiếp nhận truyền thông bằng phương pháp trực tiếp. Dự án QG PCSR và Dự án Quỹ toàn cầu đã sản xuất một số vật liệu truyền thông PCSR phù hợp cho các nhóm dân tộc nguy cơ cao.
Quản lý vật tư, kinh phí PCSR. Năm 2010, tổng kinh phí nhà nước cấp cho Dự án QG PCSR là 94 tỷ đồng VN. Trong đó kinh phí cấp cho TƯ: 48.097 triệu đồng, cấp cho địa phương: 43.784 triệu đồng, cho các Bộ/ ngành: 2.119 triệu đồng.
GS.TS. Trịnh Quân Huấn trao tặng cờ thi đua và Bằng khen Bộ Y tế
cho các tập thể, cá nhân các đơn vị y tế từ tuyến trung ương đến địa
phương đạt nhiều thành tích xuất sắc trong công tác phòng chống sốt
rét giai đoạn 2006-2010.
Bên cạnh những thành tích đã đạt được , trong giai đoạn này chúng ta cũng còn cần phải khắc phục những nhược điểm sau:
- Việc quản lý dân di biến động vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
- Chất lượng giám sát trọng điểm tại một số địa phương còn yếu, đặc biệt các tỉnh miền núi.
- Y tế thôn bản tuy đã phát triển được về số lượng nhưng chất lượng chuyên môn còn yếu. Một số địa phương là trọng điểm SR nhưng chưa thực hiện chủ trương cấp thuốc SR thông thường cho y tế thôn bản.
- Chất lượng điểm kính xã phát hiện KST còn yếu, nhiều điểm kính hiển vi hoạt động không hết công suất hoặc không hoạt động.
- Một số địa phương chưa huy động được cộng đồng tham gia phun tẩm, công tác phun tẩm khoán trắng cho ngành y tế, vì vậy độ bao phủ của phun tẩm chưa đảm bảo. Phun tồn lưu chỉ đạt 83,4% và tẩm màn đạt 94,0% so với kế hoạch. Tỷ lệ màn hiện có trong dân được tẩm lại chỉ đạt 83,0%.
Hội nghị đã được Thứ trưởng Trịnh Quân Huấn biểu dương thành tích của hệ thống Phòng chống Sốt rét và Phòng chống các bệnh Ký sinh trùng trong 5 năm qua. Tuy nhiên trong thời gian tới ngoài nhiệm vụ PCSR và các bệnh KST, các viện Sốt rét KST-CT Trung ương cũng như Viện SR-KST-CT Qui Nhơn và TP HCM cần tập trung tham gia công tác phòng chống bệnh Sốt Dengue và Sốt xuất huyết Dengue mà Bộ y tế đã giao.