Tên đề tài luận án: “Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong giám sát dịch tễ sốt rét tỉnh Lâm Đồng”
Chuyên ngành: Ký sinh trùng và Côn trùng Y học
Mã số: 62 72 01 16
Nghiên cứu sinh: Trần Mạnh Hạ
Cán bộ hướng dẫn khoa học:
1. TS. Trần Thanh Dương 2. PGS. TS. Lê Xuân Hùng
Cơ sở đào tạo: Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương
Mục tiêu nghiên cứu
1. Xây dựng một phần mềm trực tuyến kết hợp ứng dụng hệ thống thông tin địa lý liên kết với Google để giám sát sốt rét.
2. Ứng dụng phần mềm để giám sát dịch tễ sốt rét tại tỉnh Lâm Đồng năm 2012.
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng là tất cả các bệnh nhân bị mắc bệnh sốt rét được các cán bộ y tế phát hiện, khám và điều trị tại các tuyến. Bao gồm:
+ Bệnh nhân có sốt, có các yếu tố dịch tễ, được các cán bộ y tế thôn bản phát hiện và nghĩ đến sốt rét. Nếu xét nghiệm dương tính (+) được chẩn đoán là sốt rét có ký sinh trùng, nếu không tìm thấy ký sinh trùng nhưng vẫn không tìm thấy nguyên nhân gây sốt khác và điều trị bằng thuốc sốt rét trong 3 ngày có đáp ứng tốt thì chẩn đoán là sốt rét lâm sàng.
+ Những bệnh nhân không sốt nhưng phát hiện ra ký sinh trùng và được chẩn đoán là bệnh nhân sốt rét có ký sinh trùng lạnh.
+ Bệnh nhân đến Trạm y tế, Phòng khám đa khoa khu vực , Trung tâm y tế huyện, Bệnh viện tỉnh được chẩn đoán là sốt rét lâm sàng hay sốt rét có ký sinh trùng.
+ Bệnh nhân tại cơ sở y tế tư và được báo về Trạm y tế hoặc Trung tâm y tế huyện.
Phương pháp nghiên cứu
- Phần mềm nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang về thu thập số liệu bệnh nhân
- Phương pháp thu thập số liệu hồi cứu
- Thu thập số liệu mô tả cắt ngang về giám sát véc tơ
Kết quả và bàn luận
1. Xây dựng một phần mềm báo cáo trực tuyến kết hợp ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) liên kết với Google trong giám sát dịch tễ sốt rét. Báo cáo được thực hiện từ các trạm y tế xã đến các cơ sở y tế tuyến huyện và tuyến tỉnh bao gồm cả hệ điều trị và hệ dự phòng và nhà quản lý về sốt rét từ tuyến xã đến tuyến Trung ương.
Phần mềm cho ra các biểu mẫu báo cáo theo quy định của Chương trình Phòng chống sốt rét Quốc gia, phần mềm tự động so sánh đánh giá tình hình sốt rét so với cùng kỳ năm trước và so với tháng trước đến thôn bản; danh sách bệnh nhân sốt rét trong tỉnh và bệnh nhân ngoài tỉnh bị sốt rét điều trị tại Lâm Đồng, bệnh nhân tử vong do sốt rét; các biểu đồ theo dõi sốt rét hàng ngày, tháng, quý, năm; biểu đồ cảnh báo dịch MEAN+2SD; bản đồ màu về phân bố bệnh nhân sốt rét, bản đồ màu về tỷ lệ bệnh nhân sốt rét trên 1.000 dân số của từng xã, bản đồ quản lý từng bệnh nhân trên Google; cho báo cáo giám sát véc tơ và bản đồ địa điểm giám sát, dự kiến phạm vi xử lý véc tơ trên Google. Xây dựng kế hoạch và kết quả thực hiện Phòng chống sốt rét.
Phần mềm có thể truy cập, nhập thông tin, xem báo cáo, danh sách bệnh nhân sốt rét, biểu đồ và bản đồ về sốt rét trên các máy điện thoại di động có kết nối Internet tương tự như trên máy vi tính.
Ưu điểm của phần mềm là không phải cài đặt, không phải tổng hợp báo cáo mà chỉ cung cấp thông tin về bệnh nhân sốt rét và thông tin giám sát véc tơ, thông tin về xây dựng và kết quả thực hiện kế hoạch Phòng chống sốt rét. Phần mềm có khả năng chỉnh sửa, bổ sung báo cáo và mở rộng sang các tỉnh khác dễ dàng, không cần phải tập huấn sử dụng lại sau khi chỉnh sửa nâng cấp.
Phương pháp nghiên cứu: Đây là phương pháp xây dựng phần mềm báo cáo trực tuyến kết hợp GIS và nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp nghiên cứu hồi cứu số liệu.
Địa điểm nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành tại tỉnh Lâm Đồng bao gồm các Trạm y tế xã, Trung tâm y tế huyện, Bệnh viện đa khoa tỉnh, Trung tâm y tế Dự phòng tỉnh và Sở Y tế Lâm Đồng
Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 01 năm 2012 đến tháng 12 năm 2012
2. Kết quả ứng dụng phần mềm trong giám sát sốt rét của Lâm Đồng năm 2012:
Qua giám sát trên phần mềm cho thấy:
- Năm 2012 Lâm Đồng có 305 bệnh nhân mắc sốt rét (giảm 7,58% so với năm 2011), tỷ lệ bệnh nhân sốt rét trên 1.000 dân số là 0,25‰.
- Trong đó bệnh nhân mang ký sinh trùng sốt rét là 279 (giảm 9,71% so với năm 2011), tỷ lệ bệnh nhân mang ký sinh trùng sốt rét trên 1.000 dân số là 0,23‰).
- Tỷ lệ bệnh nhân mang các loài ký sinh trùng sốt rét tại Lâm Đồng năm 2012: bệnh nhân mang ký sinh trùng Plasmodium falciparum chiếm 45,88%, Plasmodium vivax chiếm 48,75% và phối hợp chiếm 5,38%.
- Số bệnh nhân sốt rét ác tính 2, tăng 01 bệnh nhân so với năm 2011, không ghi nhận phụ nữ có thai bị mắc sốt rét số trẻ em dưới 5 tuổi bị sốt rét ghi nhận có 01 trường hợp. Không có tử vong do sốt rét.
Một số hình ảnh tại buổi bảo vệ :
Tóm tắt Luận án tiến sĩ