Công tác kết hợp Quân - Dân y trong phòng chống sốt rét góp phần đẩy lùi bệnh sốt rét. 7/10/2011 9:28:17 PM

Trong nhiều năm qua, hoạt động kết hợp Quân – Dân y trong phòng chống sốt rét (PCSR) ở các tỉnh trong cả nước đã được thực hiện tuy chưa được đều khắp nhưng đã mang lại nhiều hiệu quả đáng kể và thiết thực.

Năm 2004 thông tư liên tịch số: 05/2003/TTLT-BYT-BQP hướng dẫn về công tác Kết hợp Quân - Dân y trong PCSR đã được triển khai ở các địa phương.

Hầu hết các tỉnh đã thành lập Tiểu ban Quân – Dân y, Sở y tế, Trung tâm PCSR tỉnh cùng Ban quân Y biên phòng, tỉnh đội, quân y các Quân đoàn, Quân khu đã tiến hành ký kết hợp đồng trách nhiệm, phân công nhiệm vụ rất cụ thể như: giám sát phát hiện (xét nghiệm lam máu), điều trị bệnh nhân sốt rét, tổ chức cấp - uống thuốc dự phòng, tẩm màn và phun thuốc diệt muỗi cho bộ đội và dân trong khu vực đóng quân, hướng dẫn cho y tế thôn - xã về chuyên môn kỹ thuật trong PCSR, cũng như y tế địa phương tổ chức các lớp tập huấn cho quân y các đơn vị bộ đội đóng quân trong địa phương mình.

Đặc biệt là công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ (GDSK), PCSR đã được các đơn vị quân y lồng ghép trong các đợt chiến dịch, công tác dân vận nắm địa bàn.

Theo báo cáo của 21 Trung tâm PCSR tỉnh năm 2004, kết quả kết hợp Quân – Dân y trong PCSR đã đạt được những kết quả đáng kể, góp phần tăng cường các hoạt động PCSR được tốt hơn ở các vùng biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa. Đáng chú ý những tỉnh đã thành lập Ban Quân - Dân y, thì các hoạt động được thúc đẩy mạnh mẽ, và theo một chủ trương đã thống nhất.

Công tác khám, phát hiện và điều trị, phòng chống vectơ cho nhân dân vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới chủ yếu dựa vào sự giúp đỡ của các đồn biên phòng, và đơn vị bộ đội đóng quân:

§ Khám: 40.155 người

§ Lam phát hiện: 21.586 lam

§ Lam có KST: 131

1. Điều trị bệnh nhân sốt rét được: 1379 lượt điều trị

2. Điều trị mở rộng, cấp thuốc tự điều trị cho: 28.726 người

3. Dân số bảo vệ phòng chống véc tơ sốt rét cho cộng đồng:

- Bằng phun: 26.025 người

- Bằng tẩm: 36.549 người

4. Tuyên truyền giáo dục sức khoẻ / PCSR:

Lực lượng quân y đã thực hiện tuyên truyền cho 101.797 người bao gồm cả chiếu phim video, và nói chuyện trực tiếp.

5. Xây dựng phòng khám hoặc trạm y tế Quân – Dân y:

Đã được Quân y các địa phương chú trọng. Nhiều địa phương, quân y đã phối hợp cùng y tế địa phương xây dựng các trạm y tế Quân – Dân y từ nguồn kinh phí Quốc phòng và cử cán bộ quân y tham gia thường trực, để khám bệnh, lấy lam máu xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét cho nhân dân trong vùng.

Các tỉnh: Đăk Nông, Cao Bằng, Tây Ninh, …đã xây dựng được 2 trạm theo mô hình Quân - Dân y kết hợp với sự trang bị kính hiển vi, hoá chất – vật tư xét nghiệm, thuốc sốt rét của Trung tâm PCSR tỉnh.

Một số địa phương khác, Quân y đã sửa chữa lại cơ sở khám và điều trị cho y tế xã, hỗ trợ trang bị, đồng thời tăng cường cán bộ quân y cho y tế xã. Đặc biệt là các khu vực biên giới, quân y bộ đội biên phòng đóng vai trò quan trọng trong công tác khám chữa bệnh nói chung, và công tác PCSR nói riêng.

6. Diện bao phủ các hoạt động PCSR:

Nhìn chung các tỉnh nằm trong vùng sốt rét lưu hành có bộ đội đóng quân, thì lực lượng quân y đã phối hợp với y tế địa phương triển khai các hoạt động PCSR cho nhân dân.

7. Hỗ trợ vật tư, hoá chất xét nghiệm, thuốc SR:

Ở tất cả các tỉnh thuộc khu vực sốt rét lưu hành, quân y đều đã được các Trung tâm PCSR tỉnh hỗ trợ các vật tư, lam xét nghiệm, hoá chất phun tẩm, bình bơm và thuốc SR để các đơn vị quân y trên địa bàn tăng cường khả năng giúp dân và giúp cho chiến sỹ của đơn vị mình. Đặc biệt một số tỉnh có đường biên giới, các Trung tâm PCSR tỉnh đã trang bị kính hiển vi song song với việc đào tạo mới và đào tạo lại cho cán bộ quân y, để tăng cường công tác phát hiện và tăng cường khả năng chẩn đoán - điều trị.

8. Tập huấn kiến thức PCSR:

Các Trung tâm PCSR tỉnh đã tổ chức các lớp tập huấn về chẩn đoán - điều trị, kỹ thuật phun và tẩm màn, truyền thông GDSK/PCSR cho lực lượng quân y đóng quân trên địa bàn địa phương, nhằm trang bị kiến thức PCSR cho quân y, cụ thể như: Kon - Tum, Gia Lai, Đak Nông, Cao Bằng, Bắc Cạn, Tây Ninh, Quảng Bình, Quảng Trị, Nghệ An,…v.v.

9. Kinh phí hỗ trợ:

3 tỉnh có báo cáo cụ thể về kinh phí hỗ trợ cho quân y của năm 2004 để phục vụ cho công tác PCSR như: Quảng Nam, Tây Ninh, Thừa Thiên - Huế với số tiền là trên 233 triệu đồng.

Nhận xét:

Từ thực tiễn kết quả các hoạt động kết hợp Quân - Dân y trên đã góp phần đáng kể vào công tác PCSR trên địa bàn cả nước, đặc biệt là những khu vực vùng sâu, vùng xa mà khả năng tiếp cận với các dịch vụ y tế còn hạn chế. Tuy nhiên công tác báo cáo vẫn chưa đầy đủ, chỉ có 21/64 tỉnh thành gửi báo cáo. Hơn 1/3 địa phương gửi báo cáo với nội dung chưa cụ thể, chưa thể hiện các kết quả bằng con số, có gần 2/3 số địa phương gửi báo cáo đã thể hiện khá đầy đủ các nội dung các kết quả đã đạt được.

Hoạt động kết hợp Quân - Dân y đã phủ khắp cả nước, theo phương hướng của chương trình 12 của hội nghị kết hợp Quân – Dân y, với sự chỉ đạo của Bộ Y tế – Bộ Quốc phòng (Ban chỉ đạo Quân - Dân Y Trung ương và Tiểu Ban kết hợp Quân – Dân Y trong PCSR Trung ương) và có sự chỉ đạo của UBND các tỉnh, sự phối hợp và hỗ trợ của Sở Y tế và Trung tâm PCSR các tỉnh, đồng thời có thông tư liên tịch số: 05/2003/TTLT-BYT-BQP hướng dẫn về công tác Kết hợp Quân - Dân y trong PCSR, sẽ là cơ sở vững chắc cho công tác Kết hợp Quân - Dân y trong PCSR năm 2005 và các năm tiếp theo.

BS. Lý Văn Ngọ (Khoa Dịch tễ sốt rét)